Πρωινό ξύπνημα. Η πιο δύσκολη στιγμή της ημέρας. Ειδικά το χειμώνα, όταν το κρύο σε κάνει να μη θες να αποχωριστείς την κουβέρτα σου. Εξάλλου, ακόμη είναι σχεδόν νύχτα έξω! Το ξυπνητήρι, ο χειρότερος εχθρός σου. Ώσπου η τεχνολογία εφηύρε και εισήγαγε στα κινητά τηλέφωνα τη σπουδαιότερη εφεύρεση! Το κουμπί snooze! Μέχρι να περάσουν τα 9 λεπτά, τουλάχιστον.. Μετά μάλλον έχουμε κάποια προβληματάκια!
Χτυπάει το ξυπνητήρι. Πατάς snooze. Εννιά λεπτά αργότερα, ξαναχτυπάει.
Νιώθεις πιο κουρασμένος από πριν. Τι κάνεις λοιπόν;
Το ξαναπατάς; Κι αν ναι, πόσες φορές ακόμη;
Βοηθάνε πράγματι αυτά τα έξτρα λεπτά ή τελικά έχει σαν μόνο αποτέλεσμα να αργήσεις και να είσαι πάλι πτώμα;
Στις διακοπές σου, ή σε ένα μαγικό κόσμο που τα ξυπνητήρια έχουν απαγορευτεί, το σώμα ξυπνάει φυσικά. Και ξεκούραστα! Στην πραγματικότητα, ο οργανισμός διαθέτει πολλούς χημικούς μηχανισμούς με σκοπό τόσο να μας βάζουν για ύπνο, όσο και να μας ξυπνάνε. Είναι αυτό που λέμε, το βιολογικό μας ρολόι.
Το σώμα προετοιμάζεται περίπου μια ώρα πριν το ξύπνημα. Η θερμοκρασία ανεβαίνει, ο ύπνος γίνεται ελαφρύτερος και εκκρίνονται ποσότητες κορτιζόλης και ντοπαμίνης, ορμόνες που θα σου δώσουν την απαραίτητη ενέργεια για να ξεκινήσεις τη μέρα σου.
Το ξυπνητήρι λοιπόν διακόπτει το φυσικό κύκλο του ύπνου και κόβει αυτές τις διαδικασίες στη μέση! Όταν δεν έχεις ένα στρωτό ωράριο ύπνου, και άρα δεν έχει ουσιαστικά συντονιστεί το βιολογικό σου ρολόι με το πρόγραμμά σου, ξυπνάς ενώ το σώμα σου δεν είναι ακόμη αρκετά έτοιμο.
Και άρα… Να μαντέψω… Νιώθεις κουρασμένος και ζαλισμένος;
Αυτή η κατάσταση λέγεται «αδράνεια του ύπνου» και η ένταση της εξαρτάται από το στάδιο του ύπνου στο οποίο βρισκόσουν όταν ξύπνησες! Έτσι εξηγείται το γιατί μπορεί να ξυπνήσεις νωρίτερα από το ξυπνητήρι σου και να νιώθεις ξεκούραστος, αλλά αν ξανακοιμηθείς επειδή έχεις χρόνο, τη δεύτερη φορά που θα ξυπνήσεις θα νιώθεις σαν πυρπόλησαν το κεφάλι σου με βαριά πυρομαχικά.
Εδώ λοιπόν τίθεται το μεγάλο ερώτημα του χουζουρέματος!
Όταν αποφασίσεις να χουζουρέψεις και πατήσεις το snooze button στο κινητό σου, ο οργανισμός ξεκινά πάλι τον κύκλο του ύπνου και μπορεί να μπει σε βαθύτερα στάδια. Αυτό σημαίνει πως το σώμα σου αντί να προετοιμάζεται για ξύπνημα, πηγαίνει προς την αντίθετη κατεύθυνση. Επειδή όμως η «αδράνεια του ύπνου» είναι εντονότερη, όσο πιο βαθύ ήταν το στάδιο του ύπνου στο οποίο βρισκόσουν, τη δεύτερη φορά που θα ανοίξεις τα μάτια σου, θα νιώθεις πιο κουρασμένος.
Μελέτες έχουν δείξει ότι ο διακεκομμένος ύπνος είναι λιγότερο ξεκούραστος και προκαλεί υπνηλία σε όλη τη διάρκεια της ημέρας. Συνεπώς, με το να σπας αυτό το τελευταίο μισάωρο του ύπνου σου, έχεις μεγαλύτερες πιθανότητες να είσαι λιγότερο αποδοτικός όλη την ημέρα. Σε τελική ανάλυση, θα ήταν καλύτερο να είχες βάλει το ξυπνητήρι σου λίγο αργότερα εξαρχής.
Τι άλλο μπορείς να κάνεις;
Προσπάθησε να τηρείς ένα τακτικό, σταθερό ωράριο ύπνου. Το σώμα σου αγαπά την προβλεψιμότητα. Αν κοιμάσαι και ξυπνάς την ίδια ώρα, κάθε μέρα, μαζί με τα Σαββατοκύριακα, μετά από μερικές εβδομάδες ο οργανισμός σου θα προσαρμοστεί και δε θα έχει ανάγκη το ξυπνητήρι. Κι αν πράγματι ξυπνήσεις κουρασμένος συγκρατήσου στον πειρασμό του snooze και σήκω από το κρεβάτι. Απλά σήκω!
Γιατί όπως λένε στο εξωτερικό…
You snooze, you lose!