Καθημερινά ερχόμαστε όλοι μας αντιμέτωποι με ποικίλα στερεότυπα. Ιδέες και αντιλήψεις που έχουν εμπεδωθεί σε βάθος χρόνων (συχνά αιώνων) στην κοινή γνώμη και οι οποίες χρησιμοποιούνται για να κρίνουν πράγματα, καταστάσεις και ομάδες ανθρώπων από μια εκ των προτέρων καθορισμένη οπτική γωνία. Η δημιουργία τέτοιων αντιλήψεων γίνεται συνήθως αυθαίρετα χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν τα εμπειρικά δεδομένα. Ακόμη και σε περιπτώσεις που η εμπειρία με πολύ εξόφθαλμο τρόπο μπορεί να καταρρίπτει ένα στερεότυπο, η κυρίαρχη αντίληψη τείνει να την απαξιώνει, διοτί τα στερεότυπα που υπάρχουν εξυπηρετούν μια κυρίαρχη (σε ισχύ κι όχι σε μέγεθος) μερίδα του πληθυσμού.
Τα πιο συνηθισμένα θύματα στερεοτύπων είναι κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες (άνεργοι, φτωχοί, ομοφυλόφιλοι, άτομα με ψυχικά προβλήματα ή άλλα προβλήματ υγείας, άτομα με εξαρτήσεις, θύματα εγκληματικών πράξεων όπως οι βιασμοί, μονογονεικές οικογένειες κλπ). Ανάμεσα στον κοινωνικό αποκλεισμό και τα στερεότυπα υπάρχει βέβαια μια αμφίρροπη συσχέτιση ( ποιο ευθύνεται για ποιο; ). Παρόλα αυτά, μάλλον γελιόμαστε αν νομίζουμε πως στην πραγματικότητα όλοι μας δεν πέφτουμε στις παγίδες των στερεοτύπων. Άνδρες και γυναίκες κρινόμαστε καθημερινά μέσα από το βλέμμα του σεξισμού. «Οι άνδρες συμπεριφέρονται έτσι». «Οι γυναίκες συμπεριφέρονται αλλιώς». Ακόμη και για τις επαγγελματικές μας επιλογές μπορεί να κριθούμε (ή να κρίνουμε) με βάση απαρχαιώμενα πρότυπα περί άνδρός-κυνηγού, γυναίκας-νοικοκυράς και ούτω καθεξής.
Στο σημερινό άρθρο λοιπόν, ο JohnDoe θα μας μιλήσει με εικόνες για λίγα από τα πιο συνηθισμένα καθημερινά στερεότυπα που πρέπει να αλλάξουμε.
Το να κάνεις ‘πλάκα’ σχετικά με ένα περιστατικό βιασμού, απλά διευκολύνει το δράστη να αποποιηθεί την ευθύνη και την ενοχή του. Ο βιασμός δεν είναι επιλογή για καμιά γυναίκα και κανένα άνδρα.
Ναι και οι άνδρες μπορεί να πέσουν θύματα βίας, ασθένειας ή και βιασμού.
Τέτοια περιστατικά δε μειώνουν τον ανδρισμό τους. Οι άνδρες είναι και αυτοί άνθρωποι που χρειάζονται βοήθεια όταν τους συμβεί κάτι. Και χρειάζεται θάρρος για να αποδεχτείς ότι κάτι δεν πάει καλά και χρειάζεσαι τη βοήθεια των άλλων.
Επίσης, δεν υπάρχει λόγος να κοροϊδεύεις τα αγόρια με το χαρακτηρισμό κορίτσια.
Δεν είναι κάποιο είδος κατάρας ή ανεπάρκειας το να είσαι κορίτσι. Δεν διαθέτουν κάποιο ειδικό ένζυμο που τις κάνει κατά αποκλειστικότητα συναισθηματικές ή στοργικές. Τα αγόρια μπορούν και επιτρέπεται να εκφράζονται συναισθηματικά, να αναλαμβάνουν ευθύνες και να είναι γονείς. Γονιός δε σημαίνει μόνο Μαμά.
Ναι, ούτε η λέξη “γκέι” είναι προσβολή.
Για κάποιους είναι απλά κομμάτι της ταυτότητάς τους και δεν υπάρχει καμιά λέξη που να μπορεί να προσβάλλει τον ερωτικο προσανατολισμό κάποιου, ή να επιβάλλει κάποιον άλλο προσανατολισμό ο οποίος έγκειται σε μια ‘νόρμα’. Και το ποιον ερωτεύεται κανείς δε σχετίζεται με το τι φοράει ή με το πως συμπεριφέρεται.
Οπότε σταμάτα να βάζεις την ταμπέλα του “γκέι” σε όποιον έχει διαφορετικές προτιμήσεις (ακόμη και στη μόδα) από σένα.
Και σταμάτα να βάζεις την ταμπέλα της ανορεξικής σε κάθε λεπτό κορίτσι που συναντάς. Η ανορεξία δεν έχει σωματότυπο.
Η ανορεξία είναι ψυχική διαταραχή πρόσληψης τροφής. Δε σχετίζεται απλά με την μειωμένη κατανάλωση τροφής και τον υποσιτισμό του ατόμου, αλλά και με τις ψυχικές διεργασίες και τις γνωστικές στρεβλώσεις που έχουν ως αποτέλεσμα το άτομο να καταλήγει υποτροφικό και να βάζει σε κίνδυνο την υγεία του.
Μιλώντας για ψυχικές διαταραχές.
Η κατάθλιψη δεν είναι απλά μια μόνιμη πεσμένη διάθεση και δε γιατρεύεται με το να βγεις έξω. Όχι ο άνθρωπος με κατάθλιψη δεν είναι κλαψιάρης, ούτε τεμπέλης, ούτε αντικοινωνικός. Όχι δεν είναι απλά ανίκανος να αντιμετωπίσει “απλά προβληματάκια”. Έχει βιολογικές δυσλειτουργίες στο να νιώσει συναισθήματα ευχαρίστησης και χαράς. Υποφέρει και χρειάζεται στήριξη και επαγγελματική βοήθεια.
Η ταμπελοποίηση μπορεί να φέρει μόνο ένα αποτέλεσμα:τον αποκλεισμό.
Και αυτός με τη σειρά του οδηγεί διαπλάθει ανθρώπους με ανασφάλεια, μειωμένη αυτοεκτίμηση, ντροπή για την εικόνα του εαυτού τους και την ίδια τους την ταυτότητα. Καμιά κοινωνία δε μπορεί να θεωρείται πολιτισμένη και ελεύθερη, όταν τα μέλη της παγιδεύονται σε στέρεες αντιλήψεις που τους εμποδίζουν να εκφραστούν, να καλύψουν τις ανάγκες τους για υποστήριξη και να κάνουν τις δικές τους επιλογές, χωρίς φόβο για την κριτική που θα λάβουν.
Καιρός να σπάσουμε τις ταμπέλες!